Pesë debate për inflacionin që do të diktojnë rregullat në vitin 2022

Çmimet po rriten me ritmin më të shpejtë në dekada, por ne nuk kemi debatuar për inflacionin. Në vend të kësaj, ne do të udhëheqim pesë. “Ne mund t’i kuptojmë më mirë problemet nëse bëjmë dallimin midis tyre,” shkroi analisti Ramesh Punuru në një rubrikë të Bloomberg Opinion.

Debati i parë ka të bëjë me madhësinë e inflacionit aktual: sa do të zgjasë dhe sa i lartë do të jetë.

Debati filloi pranverën e kaluar, kur disa ekonomistë paralajmëruan se ishte e mundur të arrihej inflacioni më i lartë në gjeneratë. Të tjerë argumentuan se inflacioni fillimisht do të mbetej i ulët dhe më pas do të ishte “kalimtar”. Tani ai mbetet mjaft i lartë për një kohë të gjatë që kryetari i Rezervës Federale, Jerome Powell, të tërhiqet nga ai mandat.

Shkalla në të cilën ky inflacion është i dëmshëm ka ndezur një debat të dytë. Optimistët thonë se kjo do të ndihmojë shumë, ndoshta edhe shumicën e amerikanëve, pasi i lejon huadhënësit të shlyejnë kreditë e tyre me dollarët e  zhvlerësuar. Pesimistët, të cilët kanë në krah publikun, theksuan se vlera reale e pagave është ulur gjatë vitit të kaluar.

Debati numër tre ka të bëjë me atë  se cfarë fshihet pas inflacionit. Disa politikanë dhe figura publike tregojnë për lakminë e korporatave dhe përqendrimin në rritje të biznesit. Por këto pretendime nuk janë  shpjegim. Përqendrimi i biznesit nuk është zvogëluar për katër dekada, duke filluar nga vitet 1980 dhe tani “befas” duke u rritur vitin e kaluar. Është gjithashtu e vështirë të besohet se lakmia ka ndjekur këtë model. Mosmarrëveshja më serioze ka të bëjë me masën në të cilën shqetësimet që rrjedhin nga Covid-19 kanë çuar në çmime më të larta dhe masën në të cilën stimuli ka goditur ekonominë. Me fjalë të tjera, cila pjesë e problemit është për shkak të “ofertës” dhe cila për shkak të “kërkesës”?

Ky debat çon shpejt në të katërtin: Çfarë duhet të bëjmë për të luftuar inflacionin? Ndër zgjidhjet e ofruara janë:

* vonesa në blerjen e fondeve nga Fed,

* rritja e normave të interesit,

* reduktimi i rregulloreve të menaxhimit të deficitit,

* kufizimi i shpenzimeve federale dhe

* imponimi i kontrolleve të çmimeve (kjo është zgjidhja e preferuar e ithtarëve të teorisë së lakmisë së korporatave).

Këtu vjen pyetja e pestë: Sa fajtor është Presidenti Joe Biden? Linjat ndarëse në këtë çështje janë të qarta.

Të gjitha këto debate padyshim janë të lidhura. Vlerësimi i dëmit të inflacionit, për shembull, varet nga ajo që e shkakton atë, nuk duhet të pritet që inflacioni I shkaktuar  nga ana e ofertës të ndihmojë huamarrësit dhe Fed do ta kundërshtojë lehtësisht atë. Por përzierja e këtyre çështjeve mund të çojë në gabime.

Mbështetësit e Biden-it nganjëherë tregojnë për ndërprerjet e zinxhirit të furnizimit si një mënyrë për të mohuar se inflacioni është fajtor. Kundërshtarët e tij, shpesh preferojnë të fokusohen në politikën e lirshme fiskale, gjë që e bën të qartë fajin e tij. Por kjo mënyrë e shikimit të problemeve është vetëm një brazdë në të cilën ne kemi rënë.

Inflacioni aktual mund të jetë kryesisht një problem furnizimi, por në të njëjtën kohë një problem që Biden duhet të bëjë më shumë për ta zgjidhur. Shfuqizimi i ligjit Jones, i cili rrit koston e transportit të mallrave, do të ishte fillimi dhe shfuqizimi i tij varet tërësisht nga presidenti.

Përgatiti dhe përshtati:

WWW.STUDENTËT.MK