Elementet tradicionale të dekorimit islam (pjesa e tretë)

· FLORALET

Motivet bimore ose lulet kanë qenë prej kohësh ndër themelet e dekorimit islamik. Dekorimet me lule janë stilizuar aq shumë aq sa humbet ngjashmërinë me natyrën duke iu bindur vetëm ligjeve të ritmit. Është vërtet një shprehje grafike e ritmit dhe harmonisë, një linjë valëzuese dhe cdo sipërfaqe ka homologun e saj të kundërt. Burckhardt (1967) shprehet se Arabesque është në të njëjtën kohë logjike dhe ritmike, matematikore dhe melodioze, dhe kjo është më domethënëse për frymën e Islamit në ekuilibrin e saj të dashurisë dhe maturisë intelektuale. 

Nga ana tjetër, sfondi i zbukurimit primar me lule siguron hapësirën për përfshirjen e mëtejshme të dekorimeve dytësore me lule më të vogël, me stil gati identik. Në këtë lloj zbukurimi, motivet e gjetheve dhe luleve janë të kombinuara me degë, por nuk është e qartë. Bima aktuale u përdor për ta formuar atë në një mënyrë që dallohej stilistikisht me modelin e luleve me shumë nivele.

  · DRITA

Arkitekti Le Corbusier ka thenë: “Arkitektura është loja mësimore, e saktë dhe madhështore, e formave të mbledhura në dritë”. Drita është simboli i unitetit hyjnor. Sipas Kuranit, një nga krijimet e Zotit është drita dhe ajo përfaqëson hyjnoren ndaj drita natyrore është një element integral i dizajnit në arkitekturën Islame. Në arkitekturë ajo funksionon në mënyrë dekorative duke modifikuar elementë të tjerë ose duke formuar modele. Me dritën e duhur, fasadat e shpuara mund të duken si ekrane me dantella, pa trup. Drita mund të shtojë një cilësi dinamike në arkitekturë, duke shtrirë modelet, format dhe modelet në dimensionet e kohës. Kombinimi i dritës dhe hijes krijon kontraste të forta të rrafsheve dhe i jep strukturë sipërfaqeve dhe materialeve të ndryshme. Në arkitekturën Islame Drita nuk ka vetëm funksion dekorativ, përkundrazi ajo shpreh filozofine e besimit Islam. Kur’ani identifikon shpalljet hyjnore me “nur” dritë që i ndihmon njerëzit të ecin dhe të qëndrojnë në rrugën e duhur. Prandaj, detyra kryesore e profetëve ishte t’i udhëzonin njerëzit nga errësira në dritë. (Al-Maidah 5:15, 5:44). Termi “nur” në Kur’an përdoret për të shprehur vizionin fizik, moral dhe shpirtëror.  Jo më kot, drita luan një rol të rëndësishëm në formësimin e ambienteve të brendshme të xhamive por edhe ndërtesave të tjera të cilat synojnë ta ndricojnë ambjentin dhe të largojnë errësirën. Kupolat madhështore, dritaret dhe ekranet e gdhendura me delikatesë rindërtojnë dritën në mënyra të reja që jo vetëm zbukurojnë sipërfaqet, por shtrijnë linjat strukturore dhe ndriçojnë pjesë specifike të fasadës së brendshme.

Shkruan: Brunilda Basha, ndjek doktoraturën për arkitekturë në Universitetin “Yildiz Teknik”, Turqi.

STUDENTET.MK