Zbulimi i rëndësisë së vitaminës D: Shenjat e mungesës së saj dhe si ta trajtoni atë”

Last updated Oct 23, 2023

Nëse jeni gjithmonë të rraskapitur dhe keni humbje të oreksit si dhe rënie të flokëve, atëherë mund të jeni duke vuajtur nga mungesa e vitaminës D. Kjo vitaminë ushqyese që e përfitojmë nga rrezet e diellit, ndihmon trupin të përthithë dhe të përdorë kalciumin dhe fosforin, të cilat janë elemente thelbësore për ruajtjen e kockave dhe dhëmbëve të fortë dhe të shëndetshëm, si dhe për ruajtjen e zemrës.

Mjekët rekomandojnë që të gjithë duhet të marrin 10 mikrogramë vitaminës D shtesë në ditë, e cila është gjithashtu e rëndësishme për koagulimin e gjakut, rritjen e sistemit imunitar dhe rritjen e muskujve. Kjo vitaminë zakonisht nuk mund të merret nga ushqimi në sasi të mjaftueshme.

Studiuesit sugjerojnë që kushdo me kushtet shëndetësore të përmendura poshtë duhet të testohet për mungesë të vitaminës D, veçanërisht nëse përjeton më shumë simptoma së bashku. Janë nëntë simptoma të mungesës së vitaminës D që njerëzit duhet t’i kushtojnë vëmendje, ato janë:

Lodhja
Gjumë jo i rregulltë
Dhimbje kockash
Depresion ose ndjenja e trishtimit
Renia e flokeve
Dobësi muskulore
Humbje e oreksit
Imunitet i dobësuar
Lëkurë më e zbehtë

Muajin e kaluar u raportua se një e treta e britanikëve nuk po marrin mjaftueshëm vitaminë D, sipas një studimi. Një përmbledhje kërkimore nga Shërbimi Informativ i Shëndetit dhe Suplementeve Ushqimore (HSIS), i publikuar në The Food and Nutrition Journal, ka hedhur dritë mbi provat në rritje që tregojnë rëndësinë e vitaminës D për shëndetin dhe mirëqenien tonë.

Ata gjetën gjithashtu boshllëqe shqetësuese në nivelet e vitaminës D në Mbretërinë e Bashkuar, me hulumtimet që treguan se në mesin e 210,502 pacientëve që bërën një test për përrcaktimin e vitaminës D, një e treta ishin me nivelete të mangëta.

Nutricionistja dhe bashkautorja e studimit, Dr Pamela Mason tha: “Mbyllja e këtijë boshllëku të marrjes së vitaminës D dhe rekomandimeve tjera është një domosdoshmëri për të parandaluar mungesën dhe për të ruajtur shëndetin e kockave dhe muskujve, veçanërisht për të parandaluar sëmundjen e rakititis ushqimore dhe osteomalacinë (zbutjen e kockave).

Mes provave, studiuesit shikuan raportet më të fundit të qeverisë të nxjerra nga të dhënat e Anketës Kombëtare të Ushqimit dhe të Ushqyerit (NDNS), të cilat zbulojnë se një në pesë njerëz në Mbretërinë e Bashkuar ka mungesë të vitaminës D, duke përfshirë:

10 për qind e fëmijëve të moshës 4-10 vjeç
26 për qind e 11-18-vjeçarëve
17 për qind e të rriturve të moshës 19-64 vjeç
13 për qind e të rriturve mbi 65 vjeç

Një pjesë e vitaminës D që na nevojitet vjen nga ekspozimi në diell. Megjithatë, siç shpjegon mjeku i përgjithshëm i HSIS, Dr Nisa Aslam, “Ekspozimi në diell është gjithashtu shkak i djegies nga dielli dhe rrezik për kancerin e lëkurës. Stinët, ora e ditës, kohëzgjatja e ditës, mbulimi i reve, ndotja e ajrit, përmbajtja e melaninës në lëkurë dhe kremi i diellit janë ndër faktorët që ndikojnë në ekspozimin ndaj rrezatimit UV dhe sintezën e vitaminës D të lëkurës.

Ajo shton, “Duket se kremi kundër diellit bllokon sintezën e vitaminës D, por njerëzit zakonisht nuk aplikojnë sasi të mjaftueshme kremi kundër diellit, nuk mbulojnë të gjithë lëkurën e ekspozuar ndaj diellit ose riaplikojnë rregullisht kremin e diellit, kështu që do të ndodhë njëfarë sinteze, por ende nuk dihet për sasinë e saj. ” Për të arritur nivelet e duhura të vitaminës D në Mbretërinë e Bashkuar, marrja ditore e rekomanduar është prej 10 mcg vitaminë D, e cila synon të arrijë një nivel të vitaminës D në serum prej më shumë se 25 nmol/litër për të shmangur mungesën e saj, ndërsa mbajtja e atyre nievele vetëm nga ushqimi është shumë sfiduese.

Shkaqet e mungesës së vitaminës D

Mungesa e vitaminës D mund të ndodhë për një sërë arsyesh:

Ju nuk konsumoni nivelet e rekomanduara të vitaminës gjatë ditës. Kjo ka të ngjarë nëse ndiqni një dietë të rreptë vegane, sepse shumica e burimeve natyrore të vitaminës D janë me bazë shtazore, duke përfshirë peshkun dhe vajin e peshkut, të verdhat e vezëve, qumështin e fortifikuar dhe mëlçinë e viçit.
Ekspozimi i kufizuar ndaj rrezeve të diellit . Për shkak se trupi prodhon vitaminë D kur lëkura juaj është e ekspozuar ndaj rrezeve të diellit, ju mund të jeni në rrezik të mungesës nëse jeni i lidhur në shtëpi, jetoni në vende të ftohta më ndriçim të dobët, ose keni një profesion që parandalon ekspozimin në diell. Gjatë dimrit, mungesa e vitaminës D mund të jetë më e përhapur sepse ka më pak rreze dielli në dispozicion.
Ju keni lëkurë të errët. Pigmenti melaninë zvogëlon aftësinë e lëkurës për të prodhuar vitaminë D në përgjigje të ekspozimit ndaj dritës së diellit. Disa studime tregojnë se të moshuarit me lëkurë më të errët janë në rrezik të lartë të mungesës së vitaminës D.
Veshkat tuaja nuk mund ta shndërrojnë vitaminën D në formën e saj aktive. Ndërsa njerëzit plaken, veshkat e tyre janë më pak në gjendje të konvertojnë vitaminën D në formën e saj aktive, duke rritur kështu rrezikun e mungesës së vitaminës D.
Trakti juaj tretës nuk mund të absorbojë në mënyrë adekuate vitaminën D. Disa probleme mjekësore, duke përfshirë sëmundjen e Crohn, fibrozën cistike dhe sëmundje tjera që mund të ndikojnë në aftësinë e zorrëve për të absorbuar vitaminën D nga ushqimi që hani.
Ju jeni obez. Vitamina D nxirret nga gjaku nga qelizat yndyrore, duke ndryshuar lirimin e saj në qarkullim. Njerëzit me një indeks të masës trupore 30 ose më shumë shpesh kanë nivele të ulëta të vitaminës D në gjak.

A është serioze mungesa e vitaminës D?

Ekspertët e shëndetit publik na thonë se mund të jetë serioze, dhe tani është e lidhur me një numër në rritje të kushteve shëndetësore, të tilla si sëmundjet e zemrës, kanceri, diabeti dhe probleme emocionale dhe mendore.

Këtu janë disa nga rreziqet e mundshme shëndetësore që mund të lidhen me mungesën e vitaminës D:

Kockat e dobësuara – Një mungesë e vitaminës D mund të rezultojë në zbutjen e kockave tuaja, e cila quhet osteomalacia, ose një anomali kockore e quajtur rakit. Për më tepër, një mangësi rrit rrezikun për zhvillimin e osteoporozës dhe përjetimin e frakturave ose thyerjem e kockave. Ky është një rrezik veçanërisht i madh për të rriturit e moshuar.
Ndjeshmëria ndaj infeksioneve dhe viruseve – Nivelet e ulëta janë lidhur me incidencë më të lartë të disa infeksioneve serioze, duke përfshirë ato që prekin mushkëritë dhe sistemin e frymëmarrjes.
Çrregullimet e humorit – Për shkak se vepron si një hormon brenda trupit tonë dhe ndikon në funksionin e trurit, mungesa e vitaminës D është lidhur me një rrezik në rritje për çrregullime të humorit, duke përfshirë depresionin, çrregullimet emocionale sezonale, pagjumësi dhe ankth.
Çregullime hormonale – Nivelet e ulëta mund të ndërhyjnë në prodhimin jo të duhur të testosteronit dhe estrogjenit, duke çuar në çekuilibër që mund të rezultojnë në shumë simptoma të padëshiruara. A mundet mungesa e vitaminës D të shkaktojë shtim në peshë? Eshte e mundur. Disa studime tregojnë se nivelet më të ulëta mund të lidhen me shtimin e peshës tek të moshuarit, por shtimi në peshë është zakonisht relativisht i vogël. Ka më shumë për të mësuar rreth kësaj lidhjeje, por spekulohet se kjo vitaminë mund të ndikojë në zvogëlimin ose zmadhimin e qelizave yndyrore.
Probleme kognitive/shëndetit mendor – Studiuesit tregojnë se të rriturit me mangësi mund të kenë rezultate më të dobëta në provimet e standardizuara, mund të kenë aftësi më të dobëta vendimmarrëse dhe mund të kenë vështirësi me detyrat që kërkojnë fokus dhe vëmendje. Disa kërkime kanë treguar një korrelacion midis niveleve të ulëta të vitaminës D dhe një rreziku në rritje për zhvillimin e skizofrenisë dhe sklerozës së shumëfishtë.
Zhvillimi i disa llojeve të kancerit – Simptomat e mungesës së vitaminës D kanë qenë të lidhura me rritjen e rrezikut për zhvillimin e kancerit, veçanërisht kancerin e gjirit, zorrës së trashë dhe prostatës. Sipas hulumtimit të publikuar në Frontiers, vitamina D luan një rol në faktorët që ndikojnë në rritjen e tumorit, diferencimin e qelizave dhe apoptozën. Hulumtimet tregojnë se mund të ndikojë në rrezikun e kancerit të gjirit, zorrës së trashë dhe vezoreve, ndoshta për shkak të rolit të tij në ciklin jetësor të qelizave ose aftësisë së tij për të bllokuar estrogjenin e tepërt.

Rrisni nivelet tuaja në mënyrë natyrale përmes praktikave dhe ushqimeve të mëposhtme:

Ekspozimi në rrezet e diellit: Synoni të kaloni 10-20 minuta në diell çdo ditë
Vaji i mëlçisë së merlucit (merrni rreth një lugë gjelle në ditë)
Përshijë ngrënjen e peshkut në dieten tënde e veçanërishtë lloje të peshkur sikur: Halibut, krapit, skumbri, ngjala, salmo, peshku i bardhë, peshku shpatë, trofte e ylberit, sardelet dhe tuna.
Vezë
Mëlçia e viçit
Qumështi i papërpunuar
Havjar
Qumësht dhe produkte qumështi të fortifikuar
Alternativat e qumështit të fortifikuar, si qumështi me bazë arrat
Kërpudha Maitake dhe Portobello (kur ekspozohen ndaj dritës UV)
Për njerëzit që kanë nivele shumë të ulëta, janë në dispozicion suplementet e vitaminës D, të cilat vijnë në dy forma: D2 dhe D3. (D3 nga produktet shtazore është më afër llojit të prodhuar nga njerëzit. Prandaj, vitamina D3 është forma më aktive dhe besohet se konvertohet shumë më shpejt se D2)

Për sa vitaminë D keni nevojë?

Doza ditore e rekomanduar për vitaminën D, sipas Departamentit Amerikan të Bujqësisë, është 600 deri në 800 njësi ndërkombëtare (IU) në ditë për të rriturit. Megjithatë, marrja dukshëm më shumë e saj, rreth 5,000 IU në ditë, mund të jetë më efektive – veçanërisht pasi ka shumë pak rrezik për mbidozë të vitaminës D. Mbani në mend se ky është një rekomandim i përgjithshëm dhe nuk ka asnjë mënyrë për të ditur sasinë e saktë që është më e mira për ju pa një test gjaku. Ju mund të keni nevojë për një sasi më të lartë ose më të ulët dhe duhet të flisni me mjekun tuaj dhe të mësoni edhe për efektet anësore të vitaminës D.

Këtu janë rekomandime bazuar në moshën:

Dozat e rekomanduara për fëmijët:

1–3 vjet: 600 IU (15 mcg/ditë)
4–8 vjeç: 600 IU (15 mcg/ditë)

Për fëmijët më të rritur dhe të rriturit:

9–70 vjeç: të paktën 600 IU (15 mcg/ditë)
Të rriturit e moshuar mbi 70 vjeç: 800 IU (20 mcg/ditë)
Shtatzëna dhe me gji: 600 IU (15 mcg/ditë)

Testimi i Vitaminës D

Mënyra e vetme për të ditur nëse keni mangësi është që mjeku juaj të kryejë një test, të quajtur testi 25-hidroksi i vitaminës D. Kjo do t’ju tregojë nëse, dhe sa, keni mangësi. Kur mjeku teston nivelet tuaja te vitaminës D, dhe ju jep rezultatet nga testimi, mbani parasysh këto shifra:

50+ është e barabartë me një nivel të mirë. Një nivel 25(OH)D prej >50 nmol/L tani konsiderohet si vlera e duhur dhe synuar.
30–50 do të thotë që duhet të plotësoni vitaminën D, të kaloni më shumë kohë në diell dhe/ose të shtoni ushqime me vitaminë D në dietën tuaj.
Më pak se 30 do të thotë se ju jeni shumë të mangët dhe patjetër dëshironi të merrni masa të menjëhershme për t’i ngritur ato nivele.

Përmblodhi dhe përshtati:

www.studentet.mk